रहस्यमै रहेका यी अपराध
61Shares
Share
Tweet
Share
Email
काठमाडौं- ‘बिकिनी किलर’ भनेर चिनिने चार्ल्स शोभराज पक्राउदेखि रानीबारी र सर्वोच्च अदालतका न्यायाधीश रणबहादुर बमका हत्यारासम्म पत्ता लगाएर वाहवाही पाएको नेपाल प्रहरी अहिले सर्वत्र आलोचित बनिरहेको छ। जसको कारण हो, निर्मला पन्तको हत्यारा पत्ता लगाउन नसक्नु।
निर्मलाको हत्या भएको पाँच महिना बित्यो। तर अनुसन्धान प्रगति शून्य छ।
साउन १० गते हराएकी कञ्चनपुरकी बालिका निर्मलाको भोलिपल्ट बलात्कारपछि हत्या भएको अवस्थामा शव फेला पर्यो। त्यसको एक महिना बित्न नपाउँदै संघीय राजधानी काठमाडौंमै फ्रान्सका लागि पूर्वराजदूत केशवराज झाको घरमै हत्या भयो। हत्यासँगै जोडिएका केही तथ्यले गर्दा प्रहरीले समेत यो घटनालाई ‘रहस्यमयी’को संज्ञा दियो।
प्रहरीले गम्भीरतासाथ अनुसन्धान सुरु गर्यो। परिवारका सदस्य, आफन्तदेखि घरमा काम गर्नेसमेत गरी दर्जनौंलाई सोधपुछ गरियो। तर हालसम्म पनि घटनाको योजनाकारबारे प्रहरीले सुइँको पाउन सकेको छैन।
पन्त र झा हत्या त केही समयअघि मात्रैका रहस्य नखुलेका घटना हुन्। वर्षौंदेखि रहस्यकै गर्भमा रहेका त्यस्ता केही हत्याकाण्ड छन्, जसमा प्रहरीले कुनै गुत्थी केलाउन सकेको छैन।
प्रहरीलाई नै जिल खुवाउने केही अपराध
पूर्व-गृहमन्त्री खुमबहादुर खड्काका सुरक्षा गार्डको हत्या
प्रहरी नायब निरीक्षक (सई) कुबेर विक्रम कार्की खुमबहादुर खड्काका सुरक्षा गार्ड थिए। भक्तपुरको गोठाटार घरमा बसिरहेका बेला सई कार्कीको २०६३ साल मंसिर २० गते हत्या भयो।
पूर्व-गृहमन्त्री खुमबहादुर खड्काका सुरक्षा गार्डको हत्या
प्रहरी नायब निरीक्षक (सई) कुबेर विक्रम कार्की खुमबहादुर खड्काका सुरक्षा गार्ड थिए। भक्तपुरको गोठाटार घरमा बसिरहेका बेला सई कार्कीको २०६३ साल मंसिर २० गते हत्या भयो।
कार्कीलाई घरबाट घिसार्दै बाहिर लगेर खुकुरीले हानेर विभत्स ढंगले मारिएको थियो। खुकुरी प्रहारबाट गम्भीर घाइते ३२ वर्षीय कार्कीलाई मेडिकल कलेज सिनामंगलमा उपचारका लागि लगियो। तर, उनको उपचारकै क्रममा ज्यान गयो।
सई कार्कीको हत्या भएको १२ वर्ष बितिसकेको छ। उखान छ- १२ वर्षमा खोलो फर्किन्छ। तर यस घटनामा प्रहरीले अहिलेसम्म सामान्य ‘क्लू’ पनि फेला पार्न सकेको छैन। अनुसन्धान गरिरहेका छौं भन्नुबाहेक प्रहरीसँग थप प्रगति विवरण छैन।
घटनालाई नजिकबाट नियालेका महाशाखाका एसएसपी धीरजप्रताप सिंह भन्छन्, ‘यो घटना हुनु पछाडिको कारण के हो भन्ने नै पत्ता लाग्न सकेको छैन। यद्यपि हामीले अनुसन्धान गरिरहेका छौं। अनुसन्धान जटिल छ।’
दिवाकार चन्दको हत्या
प्रहरीको अनुसन्धानलाई नै जिल खुवाउने अर्को घटना हो, दिवाकर चन्द हत्याकाण्ड।
प्रहरीको अनुसन्धानलाई नै जिल खुवाउने अर्को घटना हो, दिवाकर चन्द हत्याकाण्ड।
पूर्वराजा त्रिभुवनका पनातिनी-ज्वाइँसमेत रहेका चन्द विश्व हिन्दु महासंघका तत्कालीन वरिष्ठ उपाध्यक्षसमेत थिए। श्रीमतीसँग छोडपत्र गरेर धोबीघाटमा फ्ल्याट भाडामा लिएर बसेका चन्दको २०६९ असोज १७ गते हत्या भएको थियो। हत्या भएको ३ दिनपछि मात्रै चन्दको शव फेला परेको थियो।
५५ वर्षीय चन्दको टेलिफोनको तारले घाँटी कसेर हत्या गरिएको प्रहरीको प्रारम्भिक अनुसन्धानको निष्कर्ष थियो। तर, ६ वर्ष नाघिसक्दासमेत चन्दका हत्यारा पत्ता लाग्न सकेको छैन।
प्रहरीले उनको हत्या हुनुमा २ कारणलाई औंल्याएको छ। अपराध महशाखाका एक अधिकारीले भने, ‘श्रीमतीसँग छोडपत्र गरेकाले उनीबाट र सम्पत्तिकै कारण अरु कसैबाट हत्या भएको हुन सक्छ। हामीले यिनै दुई वटा कारणलाई आधार मानेर अनुसन्धान गरिरहेका छौं।’
धोबीघाटमा एक्लै बस्दै आएका उनको कोठामा बारम्बार महिलाहरु पनि आउने गरेकोसम्म प्रहरीले पत्ता लगाएको थियो। ‘अनुसन्धानका क्रममा चन्दको कोठामा आउने गरेका दुई दर्जनभन्दा बढी महिलालाई सोधिएको पनि थियो’, अपराध महाशाखाका एक अधिकारी भन्छन्।
हत्या ललितपुरमा भएकाले सुरुमा घटनाको अनुसन्धान महानगरीय प्रहरी परिसर ललितपुरले गर्यो। अपराध महाशाखा हुँदै अहिले सिआइबीले पनि सो घटनाको अनुसन्धान गरिरहेको छ।
नेपाल इन्भेस्टमेन्ट बैंकमा चन्द परिवारले धितो राखेको जग्गाका सम्बन्धमा भएको विवादसम्म पुगेको प्रहरी अनुसन्धान त्यो भन्दा अघि बढ्न सकेको छैन। सिआइबीले चन्द हत्याको आरोपमा केही व्यक्तिलाई पक्राउ गरेर सोधपुछ गर्न थालेपछि तत्कालीन नेकपा (माओवादी) का एक नेताले नै छुटाएका थिए। त्यसपछि अनुसन्धान जटिल मोडमा पुगेको प्रहरीको निष्कर्ष छ। यसभन्दा अगाडि चन्द हत्याको फाइल बढ्न सकेको छैन।
सुन व्यवसायी दम्पतीको हत्या
काठमाडौं बांगेमुडामा २०६१ असोज ११ गते सुन व्यवसायी दम्पतीको हत्या भयो। राजेशकाजी शाक्य र उनकी श्रीमती आशामायामाथि अन्धाधुन्ध गोली प्रहार गरिएको थियो। गोली लागी राजेशकाजीको घटनास्थलमै मृत्यु भयो भने आशामायाको उपचारको क्रममा ज्यान गयो। अज्ञात आक्रमणकारीले गोली प्रहारपछि उनीहरुका साथमा भएका सुनका गरगहनासमेत लुटेर लगे।
काठमाडौं बांगेमुडामा २०६१ असोज ११ गते सुन व्यवसायी दम्पतीको हत्या भयो। राजेशकाजी शाक्य र उनकी श्रीमती आशामायामाथि अन्धाधुन्ध गोली प्रहार गरिएको थियो। गोली लागी राजेशकाजीको घटनास्थलमै मृत्यु भयो भने आशामायाको उपचारको क्रममा ज्यान गयो। अज्ञात आक्रमणकारीले गोली प्रहारपछि उनीहरुका साथमा भएका सुनका गरगहनासमेत लुटेर लगे।
हत्या आरोपमा पूर्वसैनिक सुमन गिरीमाथि अनुसन्धान गरिएको थियो। पछि उनको संलग्नता नरहेको पाइएपछि उनी छुटे। तर, यो घटना भएको १४ वर्ष बितिसक्दा समेत अपराधीको पहिचान हुन सकेको छैन।
२० वर्षअघिको ललितपुर हत्याकाण्ड
घटना २०५५ साल भदौ २४ गतेको हो। ललितपुरको खपिन्छेमा कृष्णमान व्यञ्जनकारकी ३० वर्षीया श्रीमती शान्तिको हत्या भयो। घरको तेस्रो तलामा क्षतविक्षत अवस्थामा उनको शव फेला परेको थियो।
घटना २०५५ साल भदौ २४ गतेको हो। ललितपुरको खपिन्छेमा कृष्णमान व्यञ्जनकारकी ३० वर्षीया श्रीमती शान्तिको हत्या भयो। घरको तेस्रो तलामा क्षतविक्षत अवस्थामा उनको शव फेला परेको थियो।
श्रीमतीको हत्या भएपछि श्रीमान् कृष्णमान र शान्तिकी आमा ज्ञानमायाले प्रहरीमा जाहेरी दिएका थिए। विवाह गरे पनि दाजुभाइ कोही नभएकाले शान्ति आमासँग बस्दै आएकी थिइन्। उनका दुई छोरी र एक छोरा थिए।
काठ पसल सञ्चालन गरेर बसेकी शान्तिको हत्या भएपछि प्रहरीले पसलमा काम गर्नेमाथि शंका गरेर सुरुमा अनुसन्धान अघि बढाएको थियो।
घटना भएको २० वर्ष बितिसक्यो तर, प्रहरी अझै पनि अनुसन्धानमै छ।
सञ्चार उद्यमी देवीप्रसाद धिताल ‘हेमराज’को हत्या
रेडियो तुलसीपुरका सञ्चालक समितिका तत्कालीन अध्यक्ष देवीप्रसाद धिताल हेमराजको २०६७ साल साउन ६ गते हत्या भयो। दिउँसो साढे ५ बजेतिर तुलसीपुर–शीतलपुर सडक खण्ड अन्तर्गत हेमनगरको मुख्य सडकमा उनको हत्या भएको थियो।
रेडियो तुलसीपुरका सञ्चालक समितिका तत्कालीन अध्यक्ष देवीप्रसाद धिताल हेमराजको २०६७ साल साउन ६ गते हत्या भयो। दिउँसो साढे ५ बजेतिर तुलसीपुर–शीतलपुर सडक खण्ड अन्तर्गत हेमनगरको मुख्य सडकमा उनको हत्या भएको थियो।
कांग्रेसको चुनावी प्रचारबाट फर्किने क्रममा अज्ञात समहूको गोली प्रहारबाट उनको हत्या भएको थियो। तत्कालीन डिआइजी किरण गौतमको संयोजकत्वमा गठित केन्द्रीय अनुसन्धान समितिले यो घटनाको अनुसन्धान गरेको थियो।
तर, ७ वर्ष बितिसक्यो, अहिलेसम्म घटनामा संलग्नका बरेमा पत्ता लाग्न सकेको छैन।
कसले लुट्यो नबिलको २ करोड ३० लाख रुपैयाँ?
घटना २०७० साल मंसिर २६ गते हो। कैलालीको अत्तरियास्थित चौकीडाँडा जंगलमा नबिल बैंकको दुई करोड ३० लाख ६० हजार रुपैयाँ र दुई सय अमेरिकी डलर लुटियो।
घटना २०७० साल मंसिर २६ गते हो। कैलालीको अत्तरियास्थित चौकीडाँडा जंगलमा नबिल बैंकको दुई करोड ३० लाख ६० हजार रुपैयाँ र दुई सय अमेरिकी डलर लुटियो।
कञ्चनपुर सदरमुकाम महेन्द्रनगरमा रहेको नबिल बैंक शाखाबाट झिकेर नेपाल राष्ट्र बैंकको धनगढी शाखामा जम्मा गर्न लाँदा सो रकम लुटिएको थियो। ट्राफिक प्रहरीको भेषमा हतियार लिएर आएका लुटेराले बैंकका कर्मचारी चढेको मे१च १४६ नम्बरको गाडी रोकेर पैसा लुटेका थिए। पैसा लुटिएपछि प्रहरीले गाडी चालक वीरबहादुर चन्द, बैंकका कर्मचारी सत्यमान तामाङ, अडिटर शुक्रराज भट्टराई र गार्ड गंगादत्त भट्टलाई पक्राउ गरी अनुसन्धान सुरु गरेको थियो।
सुरुवाती अनुसन्धान गरेको कैलाली प्रहरी यस घटनाको छेउछाउसम्म पनि पुग्न सकेन। त्यसपछि देशभरका ठूला अपराधको अनुसन्धान गर्ने जिम्मा पाएको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सिआइबी)ले अनुसन्धान सुरु गर्यो। ५ वर्षसम्म यो घटना रहस्यमै रहनुमा प्रारम्भिक प्रमाण संकलन गर्न चुक्नुलाई नै सिआइबीले प्रमुख कारण रहेको निष्कर्ष निकालेको छ।
बैंक लुटिएको बेला क्षेत्रीय प्रहरी प्रमुखमा नारायणप्रसाद बास्ताकोटी थिए। त्यसपछि जयबहादुर चन्द, रामकुमार खनाल, माधव नेपाल, विजयकुमार भट्ट हुँदै रोमेन्द्रसिंह देउजा लगायतका अधिकारीले नेतृत्व सम्हाले।
अहिले सदूरपश्चिम प्रदेश प्रहरीको नेतृत्व डिआइजी सुरज केसीले सम्हालेका छन् भने कैलाली प्रहरी प्रमुखको नेतृत्वमा एसपी आभुषण तिमल्सिना छन्। तर, घटनाको नजिकसम्म पनि प्रहरी पुग्न सकेको छैन।
तर, यस घटनालाई गम्भीरताका साथ लिएर अनुसन्धान अघि बढाइरहेको कैलालीका एसपी तिमल्सिना दाबी गर्छन्।
तत्कालीन क्षेत्रीय प्रहरी प्रमुख विजयराज भट्टले सुदूरपश्चिम सरुवा भएर आएलगत्तै प्रहरी अनुसन्धान सफलता नजिक पुगेको ठोकुवा गरेका थिए।
पूर्वआइजिपी उपेन्द्रकान्त अर्यालसमेत कैलाली पुगेर अनुसन्धान सफल हुनै लागेको भन्दै केही समयमै सत्यतथ्य बाहिर आउने दाबी गर्न पछि परेनन्। तर, अर्यालपछि पनि दुई जना आइजिपी फेरिए, तर घटनामा लागेको पर्दा उठ्न सकेको छैन।
पुराना अपराधको अनुसन्धान भइरहेको छ : प्रहरी
उपत्यकाका तीन जिल्ला काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुरमा हुने अपराधका अनुसन्धान गर्ने जिम्मा पाएको महानगरीय प्रहरी अपराध महाशाखाले उपत्यकामा भएका जघन्य अपराधको अनुसन्धान भइरहेको बताएको छ। महाशाखाका एसएसपी धीरजप्रताप सिंह पूराना अपराध आफ्नो प्राथमिकतामा रहेको बताउँछन्।
उपत्यकाका तीन जिल्ला काठमाडौं, ललितपुर र भक्तपुरमा हुने अपराधका अनुसन्धान गर्ने जिम्मा पाएको महानगरीय प्रहरी अपराध महाशाखाले उपत्यकामा भएका जघन्य अपराधको अनुसन्धान भइरहेको बताएको छ। महाशाखाका एसएसपी धीरजप्रताप सिंह पूराना अपराध आफ्नो प्राथमिकतामा रहेको बताउँछन्।
अनुसन्धानबाट अपराधसँग जोडिएका तथ्य तथा अपराधी पत्ता लाग्नुमा घटनास्थलको सबुत प्रमाण नै पहिलो आधार हुने तर अनुसन्धानमा विशेषज्ञता भएका प्रहरी घटनास्थलसम्म नपुग्ने भएकाले पनि अपराधको गाँठो फुस्किन नसकेको प्रहरीको बुझाइ छ।
उनले भने, ‘घटनाको अनुसन्धान जटिल भएकैले अहिलेसम्म पत्ता नलागेको हो। अहिलेसम्म पत्ता लागेन भन्दैमा पत्ता नलाग्ने भन्ने होइन। हामी अनुसन्धान गरिरहेका छौं।’
कतिपय घटनाका अपराधीहरु पहिचान भए पनि उनीहरु कहाँ छन् भन्ने पत्ता लाग्न नसक्दा पक्राउ गर्न नसकिएको एसएसपी सिंहले प्रस्ट पारे।
त्यसैगरी, देशभरका जघन्य अपराधको अनुसन्धान गर्ने जिम्मा पाएको प्रहरीको केन्द्रीय अनुसन्धान ब्युरो (सिआइबी) ले पनि पुराना घटनाको अनुसन्धान भइरहेको बताएको छ।
महाशाखा र सिआइबीमा आउने हरकेजसो प्रहरी प्रमुखले यस्ता जटिल घटनाको अनुसन्धान आफ्नो प्राथमिकतामा पर्ने बताउँछन्। तर घटनासँग जोडिएका तथ्य तथा अपराधीको अवस्था हालसम्म पनि गर्भमै छन्।
वर्षौंसम्म पनि किन पत्ता लाग्दैनन् अपराधी?
घटनास्थलको प्रमाण नष्ट हुनु र घटनास्थललाई सुरक्षित नराख्दा अपराधी पत्ता लाग्न नसकेको अपराधविज्ञहरुको भनाइ छ। अपराधको अनुसन्धान घटनास्थलबाट सुरु हुन्छ। तर, घटनास्थल नै सुरक्षित नरहेको अवस्थामा अपराधी पत्ता नलाग्ने बताइन्छ।
घटनास्थलको प्रमाण नष्ट हुनु र घटनास्थललाई सुरक्षित नराख्दा अपराधी पत्ता लाग्न नसकेको अपराधविज्ञहरुको भनाइ छ। अपराधको अनुसन्धान घटनास्थलबाट सुरु हुन्छ। तर, घटनास्थल नै सुरक्षित नरहेको अवस्थामा अपराधी पत्ता नलाग्ने बताइन्छ।
नेपाल प्रहरीका पूर्व डिआइजी हेमन्त मल्ल भन्छन्, ‘क्राइम सिन अपराध अनुसन्धानको पहिलो प्रमाण हो। घटनास्थलको सबुत कसरी जुटाइन्छ? र त्यसको अवस्थाको विश्लेषण कसरी गरिन्छ? यसको असर अनुसन्धानको अन्तिम बिन्दुसम्म देखापर्छ।’
अपराध पत्ता नलाग्नुको अर्को कारण प्रहरी ‘प्रचारबाजी’ हुनु पनि हो। जुन मुद्दा सल्ट्याउँदा आफ्नो चर्चा चुलिन्छ, त्यसतर्फ मात्र प्रहरी अधिकारीहरु लागेकाले पनि यस्ता पुराना अपराधहरु पत्ता नलागेको कतिपय बाहालवाला प्रहरी अधिकारी बताउँछन्।
अनुसन्धानबाट अपराधसँग जोडिएका तथ्य तथा अपराधी पत्ता लाग्नुमा घटनास्थलको सबुत प्रमाण नै पहिलो आधार हुने तर अनुसन्धानमा विशेषज्ञता भएका प्रहरी घटनास्थलसम्म नपुग्ने भएकाले पनि अपराधको गाँठो फुस्किन नसकेको प्रहरीको बुझाइ छ।
अपराध पत्ता नलाग्नुको अर्को कारण प्रहरी ‘प्रचारबाजी’ हुनु पनि हो। जुन मुद्दा सल्ट्याउँदा आफ्नो चर्चा चुलिन्छ, त्यसतर्फ मात्र प्रहरी अधिकारीहरु लागेकाले पनि यस्ता पुराना अपराधहरु पत्ता नलागेको कतिपय बाहालवाला प्रहरी अधिकारी बताउँछन्।
त्यसैगरी, समयको विकासक्रम अनुसार अनुसन्धान गर्ने प्रविधिहरु समेत नहुँदा कतिपय अपराधहरु पत्ता लाग्न नसकेको बताइन्छ। समयअनुसार अपराधमा नयाँ प्रविधिको प्रयोग हुनु र प्रहरी त्यसमा अपग्रेड नुहँदा समेत अपराधी पत्ता लाग्न नसकेका हुन्।
नेतृत्व परिवर्तन, नियमित अन्य कामको चाप, अनुसन्धान विशेषज्ञ तथा स्रोतसाधनको कमी जस्ता कुराले गर्दा प्रहरीले पुराना केही अपराधका घटनाको ‘गुत्थी’ पहिल्याउन सकेको छैन।
No comments:
Post a Comment